ओळख कलाकृतींची
रुगन् इथल्या चुनखडीच्या कडा
कॅस्पर डेव्हिड फ्रेडरिक हा युरोपमधला एकोणिसाव्या शतकाच्या सुरूवातीचा एक महत्वाचा चित्रकार. याच्या चित्रांचं वैशिष्ट्य म्हणजे ती वरवर निसर्गचित्रं असली तरी ती प्रतिकात्मक असतात. त्यात जीवनाचा खोल अर्थ सापडतो. त्याचं एक चित्र म्हणजे 'chalk cliffs at Regen' (रिगन् इथल्या चुनखडीच्या कडा). हे चित्र त्यानं १८१८ च्या दरम्यान म्हणजे दोनशे वर्षांपूर्वी काढलं.
१८१८ मध्ये त्याचं लग्न झालं अणि लग्नानंतर काही दिवसांनी तो त्याचा भाऊ राहायचा त्या बेटावर (म्हणजे रुगन् इथं) गेला होता. त्याच दरम्यान त्यानं हे चित्र काढलं. या चित्रातल्या व्यक्ती ह्या डावीकडून अनुक्रमे त्याची पत्नी, तो स्वतः आणि त्याचा भाऊ आहे असं मानलं जातं. त्याची पत्नी त्याच्यापेक्षा २० वर्षांनी लहान होती.
या चित्रात आपल्याला लाल रंगाचे कपडे घालणारी त्याची पत्नी सुरक्षित प्रकारे बसलेली दिसते. लाल रंग हा प्रेमाचा रंग मानला जातो. तिचं लक्ष जवळपासच आहे. चित्रात दोन बाजूला दोन झाडं दिसतात. सफेद रंगाच्या धोकादायक वाटणाऱ्या चुनखडीच्या कडा दिसतात. पण आपलं लक्ष वेधून घेतो तो समोर पसरलेला अथांग समुद्र. चित्रकाराचा भाऊ झाडाला टेकून उभा आहे. त्याचं लक्ष समोरच्या समुद्राकडं आहे. चित्रकार स्वतः सुरक्षित जागा सोडून समोर दरीमध्ये उतरण्याचा रस्ता आहे का ते बघतोय. समुद्रात दोन नौकाही दिसतात.
या चित्राचे वेगवेगळे अर्थ लावले जातात. या चित्रकाराचा समकालीन असणारा एक तत्वज्ञ होता - Friedrich Schleiermacher. या तत्वज्ञाचं १८०९ मध्ये लग्न झालं होतं तेंव्हा त्यानं आपल्या पत्नीला लिहिलं होतं - "तू मला पहिल्यांदा दिसलीस ती आनंदी आणि हसतखेळत असणारी.... बाजूला खोल दरी असताना तू मजेमध्ये फुलं तोडत होतीस.. जेंव्हा काहीतरी भयानक गोष्ट घेऊन आपल्या बाजूला काळ येईल तेंव्हा असंच हसतखेळत तू काळाकडुन भयानक गोष्ट हिरावून घेशील का?" ("As joyful and lighthearted as you first seemed to me . . . . frolicking around with me on the edge of the precipice picking flowers, so will you also frolic with me on the edge of this ominous time and wrest from it whatever it may offer."). नुकतंच लग्न झालेल्या चित्रकारानं नेमकं ह्याच विषयावर चित्र काढलं असावं असं मानलं जातं.
काहींच्या मते हे चित्र चित्रकाराचा मृत्यूविषयीचा दृष्टिकोन दाखवतं. समोर अथांग पसरलेला समुद्र मृत्यू दर्शवतो. किनाऱ्यापर्यंतचं जग हे मर्यादा असणारं जीवन दर्शवतं. लाल, निळे आणि हिरवे कपडे घातलेले त्याची पत्नी, तो स्वतः आणि त्याचा भाऊ हे लोक (कपड्याच्या रंगांवरून) ख्रिस्ती धर्मातली तीन तत्वं प्रेम, श्रध्दा आणि आशा दर्शवितात.
- दुष्यंत पाटील
#ज्ञानभाषामराठीप्रतिष्ठान
#माझीशाळामाझीभाषा
#कारागिरी
संदर्भ :
No comments:
Post a Comment