निवडुंग प्रेमी

ओळख कलाकृतींची

निवडुंग प्रेमी

एकोणिसाव्या शतकात होऊन गेलेला एक महत्वाचा जर्मन चित्रकार म्हणजे कार्ल स्पिट्झवेग. चित्रकलेमधल्या तंत्रांपेक्षा चित्रांच्या विषयांमुळं त्याची चित्रं गाजली. त्याच्या जवळपास प्रत्येक चित्रात काहीतरी satire असायचं. वास्तववाद (realism), कल्पनाविलास (fancy) आणि विसंगतीतून होणारा विनोद (humour) यांचं अजब मिश्रण त्याच्या चित्रांमध्ये असायचं. त्याच्या चित्रात एकोणिसाव्या शतकाच्या मध्यातल्या जर्मनीमधल्या शहरांची दृश्यं बघायला मिळतात.

त्याचं एक प्रसिद्ध चित्र म्हणजे 'निवडुंग प्रेमी'. या चित्रात आपल्याला त्या काळातल्या एका कचेरीमधलं एक दृश्य बघायला मिळतं. एक वयोवृद्ध कर्मचारी खिडकीजवळच्या निवडुंगाच्या रोपट्याकडं प्रेमानं पाहताना दिसतोय. निवडुंगाचं रोपटं सूर्यप्रकाशाच्या दिशेपेक्षा त्याला प्रेमानं वाढवणाऱ्या या कर्मचाऱ्याच्या दिशेनं झुकलेलं दिसतंय. त्याला फुलंही आलंय. सकाळी उशीरचा वेळ झालाय आणि या कर्मचाऱ्यानं कामातून एक ब्रेक घेतलाय. भिंतीवर घड्याळ आहे. भिंतीच्या बाजूला काम पूर्ण झालेले दस्तावेजांचे गठ्ठे आहेत तर अजून काम बाकी असलेले दस्तावेजांचे गठ्ठे खोलीत दिसतात.

चित्रातलं घड्याळ पुढं सरकणारा काळ दाखवतो. कर्मचाऱ्याच्या आयुष्यातून निघून गेलेल्या काळाची आठवण हे घड्याळ करून देतं. निवडुंग हे रुक्ष वाळवंटाची आठवण करून देणारं रोपटं. पण या रोपट्याला तांबड्या रंगाचं फुल आलेलं दिसतंय. ज्याप्रकारे तो कर्मचारी फुललेल्या निवडुंगाकडं पाहतोय, त्यातून त्या कर्मचाऱ्याला त्याच्या रूक्ष आयुष्यातही बहर येण्याची असणारी आशा सूचित होते.

- दुष्यंत पाटील

#ज्ञानभाषामराठीप्रतिष्ठान
#माझीशाळामाझीभाषा
#कारागिरी

संदर्भ:

https://artsandculture.google.com/asset/the-cactus-lover/6AGI3v9hQ4R2kg

http://www.thefamousartists.com/carl-spitzweg