सॅम्युएल माॅर्सचं एक चित्र

कुतूहल कलाविश्वातलं

सॅम्युएल माॅर्सचं एक चित्र

सॅम्युएल माॅर्स ओळखला जातो तो त्याच्या तारायंत्राच्या (telegraph) संशोधनामुळं. एकाच तारेतून संदेश पाठवण्याची पद्धत त्यानं शोधून काढली. टिंब आणि रेघ यांचा वापर करून त्यानं तयार केलेला माॅर्स कोड (Morse code) आजही संदेश पाठवण्यासाठी वापरला जातो. त्याचं संशोधन संदेशवहनाच्या क्षेत्रात अर्थातच क्रांतिकारक ठरलं.

या माॅर्सच्या व्यक्तिमत्वाला दुसरी एक महत्वाची बाजू होती. तो एक उत्कृष्ट चित्रकार होता. त्याला लहानपणापासूनच चित्रकलेची आवड होती. त्याच्या वडिलांना त्याचं चित्रकलेत रस घेणं बिलकुल पसंत नव्हतं. पण तरीही त्यानं चित्रकार होण्याचाच निर्णय घेतला !! पण कलेसारखीच त्याला विज्ञानाचीही आवड असल्यानं त्याचं विज्ञानाविषयीचं प्रेम मध्ये मध्ये उफाळून येई.

सुरूवातीच्या काळात त्याला व्यक्तिचित्रं काढायच्या बऱ्याच आॅर्डर्स मिळायच्या. नंतरच्या काळातही त्यानं बरीच चित्रं काढली, पण त्याची आर्थिक परिस्थिती फारशी सुधारली नाही. त्यानं शेवटी चित्रकलेला रामराम ठोकला. त्यानं काढलेलं शेवटचं चित्र आपण बघूया. हे चित्र काढताना त्याचं तारायंत्रावरचं काम चालू होतं.       

ग्रीक पुराणांमध्ये कलेच्या (किंवा विज्ञानाच्या) देवतांना म्यूज (muse) म्हणतात. ह्या चित्रात त्यानं एक म्यूज रंगवली आहे. त्यानं चित्रकलेच्या देवतेला मानवी रूपात दाखवलंय. खरंतर चित्रात म्यूजच्या रूपात दाखवलेली मुलगी म्हणजे माॅर्सची थोरली कन्या सुझान आहे. चित्रातल्या मुलीनं स्केचबुक आणि पेन्सिल घेतली आहे. आणि ती कसल्यातरी विचारात गढून गेल्यानं शून्यात बघत आहे. हे चित्र वास्तववादी शैलीत काढलेलं आहे. चित्राचा आकार १८७.३ सेमी x १४६.४ सेमी असा आहे. हे चित्र १८३६-३७ च्या दरम्यान काढण्यात आलं. त्यानं हे चित्र १८३७ मध्ये नॅशनल अॅकेडमी आॅफ डिझाईनमध्ये प्रदर्शित केलं आणि तिथं त्याला लोकांचा उत्स्फूर्त प्रतिसाद मिळाला.

- दुष्यंत पाटील

#ज्ञानभाषामराठीप्रतिष्ठान
#माझीशाळामाझीभाषा
#कारागिरी

संदर्भ:

https://www.metmuseum.org/art/collection/search/11605

संवाद - अच्युत गोडबोले