डॅबसमधले जिराफ

कुतूहल कलाविश्वातलं

डॅबसमधले जिराफ

आफ्रिकेमध्ये नायजेरियाच्या उत्तरेला नायजेर नावाचा एक देश आहे. या देशाच्या उत्तर पूर्व दिशेला एक डॅबस नावाचे एक ठिकाण आहे. या ठिकाणी वाळवंट संपून डोंगर सुरू होतात.  या डॅबसचे वैशिष्ट म्हणजे इथल्या पाषाणांवर प्रागैतिहासिक काळातल्या माणसांनी कोरलेली प्राण्यांची चित्रे. हे कोरीव काम तब्बल ८००० वर्षांपूर्वीचे आहे !! या ठिकाणाची जिराफांची कोरलेली चित्रं जगप्रसिद्ध आहेत.

१९८७ मध्ये एका फ्रेंच पुरातत्वतज्ञाला हे कोरीव काम दिसलं. जिवंत जिराफाच्या आकाराचं काम असल्यानं आणि कलेमधल्या वास्तववादाच्या अगदी जवळ जाणारी कला असल्यामुळं हा तज्ञ थक्क झाला. त्यानं हे काम सर्वांसमोर आणलं. या कोरीवकामात २ जिराफ अाहेत. यातला एक नर तर एक मादी मानली जाते. नर जिराफाची उंची सर्वसाधारण साडेपाच मीटर आहे.  कोरीवकामातली बरीचशी तंत्रं या ठिकाणी वापरली गेली आहेत. जिराफांच्या तोंडातून (किंवा नाकातून) एक रेष एका छोट्या आकाराच्या माणसाकडं जाते. याचा अर्थ खात्रीपूर्वक कुणाला समजलेला नाही. जमिनीवरुन हे कोरीव काम दिसत नाही. त्यासाठी थोडसं डोंगरावर चढून जायला लागतं.

हे सारं काम ८ हजार वर्षांपूर्वीचं आहे. ८ हजार वर्षांपूर्वी इथलं वातावरण खूपच वेगळं होतं. आज वाळवंट असलं तरी त्याकाळात इथं पाणी उपलब्ध होतं. ह्या भागात त्या काळात बरेच सस्तन प्राणी राहायचे. जिराफांची चित्रं प्रसिद्ध झाली असली तरी आजूबाजूच्या दगडांवर अजूनही बर्‍याचशा प्राण्यांची कोरलेली चित्रं दिसतात. ही चित्रं जवळपास सव्वाआठशेच्यावर आहेत. यात उंट, हत्ती, माकड, कुत्रे, गेंडा, सिंह हे प्राणी आहेत.
देशाच्या या समृद्ध वारशाची (जिराफाच्या कोरीवकामाची) जवळच्या एका शहरातील विमानतळावर अॅल्यूमिनियम वापरुन प्रतिकृती करण्यात आली आहे.

- दुष्यंत पाटील

#ज्ञानभाषामराठीप्रतिष्ठान
#माझीशाळामाझीभाषा
#कारागिरी

संदर्भ :

http://www.bradshawfoundation.com/giraffe/index.php
https://africanrockart.britishmuseum.org/country/niger/dabous/