कुतूहल कलाविश्वातलं
प्राचीन इजिप्तमधली कला - १
तो काळ खूप वेगळा होता.. राजाला जवळपास देवासारखंच मानलं जायचं.. त्याचा मृत्यू म्हणजे ज्या देवलोकातून तो खाली पृथ्वीवर आला त्या वरच्या देवलोकात त्याचं परत जाणं असं समजलं जायचं.. आकाशाकडं जाणारी पिरॅमिड्स त्याला 'वर' परत जाण्यासाठी मदत करत असावीत असं मानलं जातं.. मृत्यूनंतरही त्याचं शरीर खराब होऊ नये म्हणून सारी काळजी घेतली जायची.. कारण जोपर्यंत शरीर सुरक्षित आहे, तोपर्यंत त्याचा आत्मा जगू शकेल अशी त्या लोकांची श्रद्धा होती !!!
अशा ह्या काळात इजिप्तमधल्या लोकांच्या जीवनात कलेची काही खास प्रयोजन होती..
राजाचं, आणि इतर देवीदेवतांचं उदात्तीकरण हे त्याकाळच्या कलेचं खास प्रयोजन.. आज भग्नावशेष शिल्लक असणाऱ्या त्या काळाच्या वास्तू म्हणजे राजांची निवासस्थानं किंवा देवीदेवतांची एक प्रकारची मंदिरं होती.. आपल्या वास्तू, आपलं कोरीव काम, आपली चित्रं अनंतकाळ सुरक्षित राहावीत असं ह्या लोकांना मनापासून वाटे.. त्यामुळं त्यांनी दगडांमध्ये बरंचंसं कोरीवकाम केलं.. राजांच्या थडग्यांमध्ये त्यांच्या वैयक्तिक आयुष्यातली, धार्मिक आयुष्यातली आणि राजकीय आयुष्यातली चित्रं रंगवलेली असायची..
या उदात्तीकरणासोबत त्या काळाच्या कलेचं अजून एक उद्दिष्ट होतं.. त्याकाळच्या राजवाड्यांची, मंदिरांची रचना अशा असायची की आत उष्णता आणि प्रकाश फारसा येऊ नये.. पण यामुळं आत गेल्यानंतर काहीसं निरुत्साही वाटण्याची शक्यता होती.. आत गेल्यावर उत्साही वाटावं यासाठी आतमध्ये कोरीवकाम आणि रंगकाम केलेलं असायचं.. त्यामुळं जिवंतपणा यायचा.. राजाचे लढाईच्या प्रसंगाची, न्यायनिवाड्याची, धार्मिक विधीप्रसंगीची, राण्यांसोबत (फासे टाकून उभी आडवी घरे असणाऱ्या कागदी बोर्डवर खेळतात तसले) खेळ खेळतानाची चित्रे यामध्ये असत.. वास्तूंमध्ये साऱ्या भिंतींवर रंगांचा प्रचंड प्रमाणात वापर केलेला असायचा.. बहुतेकवेळा वर छत निळ्या रंगाने रंगवून त्यात सोनेरी रंगांचे तारे दाखवलेले असायचे..
थोडक्यात सांगायचं झालं तर राजा/देवीदेवता यांचं उदात्तीकरण आणि सुशोभीकरण ही त्याकाळच्या कलेची खास प्रयोजनं..
पुढच्या भागात आपण त्याकाळची चित्रं, त्यातली शैली थोडी जवळून पाहू.
- दुष्यंत पाटील
*#ज्ञानभाषामराठीप्रतिष्ठान*
*#माझीशाळामाझीभाषा*
*#कारागिरी*
संदर्भ:
1) History of Painting - JOHN C. VAN DYKE, L.H.D (प्रकाशनवर्ष: 1894)
2) The Story of Art – E. H. Gombrich (प्रकाशनवर्ष: 1950)
प्राचीन इजिप्तमधली कला - १
तो काळ खूप वेगळा होता.. राजाला जवळपास देवासारखंच मानलं जायचं.. त्याचा मृत्यू म्हणजे ज्या देवलोकातून तो खाली पृथ्वीवर आला त्या वरच्या देवलोकात त्याचं परत जाणं असं समजलं जायचं.. आकाशाकडं जाणारी पिरॅमिड्स त्याला 'वर' परत जाण्यासाठी मदत करत असावीत असं मानलं जातं.. मृत्यूनंतरही त्याचं शरीर खराब होऊ नये म्हणून सारी काळजी घेतली जायची.. कारण जोपर्यंत शरीर सुरक्षित आहे, तोपर्यंत त्याचा आत्मा जगू शकेल अशी त्या लोकांची श्रद्धा होती !!!
अशा ह्या काळात इजिप्तमधल्या लोकांच्या जीवनात कलेची काही खास प्रयोजन होती..
राजाचं, आणि इतर देवीदेवतांचं उदात्तीकरण हे त्याकाळच्या कलेचं खास प्रयोजन.. आज भग्नावशेष शिल्लक असणाऱ्या त्या काळाच्या वास्तू म्हणजे राजांची निवासस्थानं किंवा देवीदेवतांची एक प्रकारची मंदिरं होती.. आपल्या वास्तू, आपलं कोरीव काम, आपली चित्रं अनंतकाळ सुरक्षित राहावीत असं ह्या लोकांना मनापासून वाटे.. त्यामुळं त्यांनी दगडांमध्ये बरंचंसं कोरीवकाम केलं.. राजांच्या थडग्यांमध्ये त्यांच्या वैयक्तिक आयुष्यातली, धार्मिक आयुष्यातली आणि राजकीय आयुष्यातली चित्रं रंगवलेली असायची..
या उदात्तीकरणासोबत त्या काळाच्या कलेचं अजून एक उद्दिष्ट होतं.. त्याकाळच्या राजवाड्यांची, मंदिरांची रचना अशा असायची की आत उष्णता आणि प्रकाश फारसा येऊ नये.. पण यामुळं आत गेल्यानंतर काहीसं निरुत्साही वाटण्याची शक्यता होती.. आत गेल्यावर उत्साही वाटावं यासाठी आतमध्ये कोरीवकाम आणि रंगकाम केलेलं असायचं.. त्यामुळं जिवंतपणा यायचा.. राजाचे लढाईच्या प्रसंगाची, न्यायनिवाड्याची, धार्मिक विधीप्रसंगीची, राण्यांसोबत (फासे टाकून उभी आडवी घरे असणाऱ्या कागदी बोर्डवर खेळतात तसले) खेळ खेळतानाची चित्रे यामध्ये असत.. वास्तूंमध्ये साऱ्या भिंतींवर रंगांचा प्रचंड प्रमाणात वापर केलेला असायचा.. बहुतेकवेळा वर छत निळ्या रंगाने रंगवून त्यात सोनेरी रंगांचे तारे दाखवलेले असायचे..
थोडक्यात सांगायचं झालं तर राजा/देवीदेवता यांचं उदात्तीकरण आणि सुशोभीकरण ही त्याकाळच्या कलेची खास प्रयोजनं..
पुढच्या भागात आपण त्याकाळची चित्रं, त्यातली शैली थोडी जवळून पाहू.
- दुष्यंत पाटील
*#ज्ञानभाषामराठीप्रतिष्ठान*
*#माझीशाळामाझीभाषा*
*#कारागिरी*
संदर्भ:
1) History of Painting - JOHN C. VAN DYKE, L.H.D (प्रकाशनवर्ष: 1894)
2) The Story of Art – E. H. Gombrich (प्रकाशनवर्ष: 1950)
No comments:
Post a Comment