Saturday, July 28, 2018

बसलेला दैत्य

कुतूहल कलाविश्वातलं

बसलेला दैत्य

या चित्रात आपल्याला पर्वतावर बसलेला एक दैत्य दिसतो. दैत्य म्हटल्यावर आपल्या डोळ्यासमोर एक विशिष्ट प्रतिमा येते, पण या चित्रात दिसणारा दैत्य त्या प्रतिमेला छेद देतो. दुःखी आणि उदास अशा चेहऱ्यानं हा दैत्य काहीतरी विचार करताना दिसतो. हा दैत्य अंतर्मुख झाल्यासारखा वाटतो. प्रेमासाठी व्याकूळ झाल्यासारखा हा दैत्य वाटतो. पार्श्वभूमीला सूर्यास्त दिसतो. चित्रकारानं हे चित्र काढताना दैत्याच्या वर किंवा खाली फारशी जागा सोडलेली नाही, त्यामुळं हा दैत्य एकप्रकारे चित्रात अडकल्यासारखा वाटतो. हे चित्र नंतर जगप्रसिद्ध झाले.

चित्रकारानं अशा प्रकारचा दैत्य का दाखवला असावा? हे चित्र 'दैत्य  (demon)' नावाच्या एका प्रसिद्ध कवितेवर आधारित आहे. कवितेची थीम अगदी थोडक्यात अशी: स्वर्गातल्या एका बंडखोर देवदूताला शाप मिळतो. त्याला स्वर्गातून हद्दपार करण्यात येतं. दैत्य बनून तो पृथ्वीवर येतो. सतत दुष्टकर्मं करत राहतो. एकदा काॅकेशस पर्वतावरून उडताना तो तमारा नावाच्या सुंदर युवतीच्या विवाहाची चाललेली तयारी पाहतो. तिला पाहताक्षणीच तो तिच्या प्रेमात पडतो. दरोडेखोरांकरवी तो तिच्या नियोजीत वराला संपवतो. विवाहसोहळा अर्थातच रद्द होतो. तिला मोहपाशात अडकवण्याचा प्रयत्न करतो. तिचं रक्षण करणारा एक देवदूतही असतो, पण दैत्य त्याचाही पराभव करतो. शेवटी ती त्याच्या मोहपाशात अडकते. तो तिचं चुंबन घेताक्षणीच तिचा मृत्यू होतो अाणि ती स्वर्गात जाते. तो मात्र भयानक दुःखामध्ये पृथ्वीवरच उरतो.

आता आपल्याला चित्रात दाखवलेले दैत्याचे हावभाव, त्याची देहबोली चांगली समजू शकेल.
ही कविता बऱ्यापैकी मोठी आणि खरोखरच अप्रतिम आहे. मिखाईल लेर्मेंटोव यानं ती लिहिली असून उत्कृष्ट दर्जाच्या साहित्यकृतींमध्ये या कवितेची गणना होते. कवीनं ही कविता लिहायला वयाच्या चौदाव्या वर्षीच सुरूवात केली. या कवितेच्या थीमनं तो इतका भारून गेला होता की आयुष्यभरात त्यानं तीच कविता सहा वेगवेगळ्या प्रकारे लिहिली !!

या चित्राचा चित्रकार वृबेल. सुरूवातीला त्याच्या या चित्रावर समीक्षक मंडळींनी बऱ्यापैकी कठोर टीका केली होती. पण नंतर या चित्रामुळंच तो गाजला. पुढं त्यानं दैत्यांशी संबंधित अजूनही चित्रं काढलीत.

- दुष्यंत पाटील

#ज्ञानभाषामराठीप्रतिष्ठान
#माझीशाळामाझीभाषा
#कारागिरी


संदर्भ:
इंटरनेटवरील वेगवेगळ्या वेबसाईट्स

 

No comments:

Post a Comment